Ως Γνωσιακή-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία μπορούμε να ορίσουμε το σύνολο των θεραπευτικών τεχνικών οι οποίες στοχεύουν στην τροποποίηση της δυσλειτουργικής συμπεριφοράς και των εσωτερικών διεργασιών του ατόμου (σκέψεις, συναισθήματα, πεποιθήσεις, αντιλήψεις, προσδοκίες).
Η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Τις τελευταίες δεκαετίες εξελίχθηκε με ταχείς ρυθμούς και έγινε μία από τις πλέον δημοφιλείς μεθόδους ψυχοθεραπείας.
Σήμερα εφαρμόζεται σε ένα ευρύ φάσμα διαταραχών, όπως οι αγχώδεις διαταραχές, η κατάθλιψη, οι διαταραχές πρόσληψης τροφής, η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, οι διαταραχές προσωπικότητας, τα προβλήματα στο ζευγάρι ή ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας.
Παρόλο που η θεραπεία ονομάζεται «γνωσιακή», στην πραγματικότητα δίνει έμφαση στην αλληλεπίδραση ανάμεσα σε πέντε στοιχεία:
- Το περιβάλλον (εδώ εννοούμε το εξελικτικό ιστορικό της διαταραχής, καθώς και το πολιτιστικό περιβάλλον όπου ζει το άτομο)
- Τη βιολογική πλευρά
- Τα συναισθήματα
- Τη συμπεριφορά
- Τις γνωσιακές διαδικασίες
Βασικές αρχές της Γνωσιακής-Συμπεριφοριστικής Ψυχοθεραπείας
- Δίνει έμφαση στο τι σκεφτόμαστε και πώς αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας
- Είναι βραχείας διάρκειας
- Είναι μία συνεργατική προσπάθεια μεταξύ ψυχολόγου και θεραπευόμενου, γι αυτό και η καλή θεραπευτική σχέση είναι πρωταρχικής σημασίας
- Βασίζεται στην αρχή «εγώ και εσύ θα συνεργαστούμε για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα»
- Είναι δομημένη και επικεντρώνεται στο πρόβλημα του θεραπευόμενου
- Χρησιμοποιεί κατά βάση τη σωκρατική μέθοδο
- Δίνει έμφαση στις σκέψεις, τις συμπεριφορές και τα συναισθήματα
- Θέτει συγκεκριμένους στόχους οι οποίοι αποφασίζονται από κοινού μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου
- Θεωρεί την εργασία για το σπίτι σημαντικό παράγοντα της θεραπείας
Βασικός πυρήνας της Γνωσιακής-Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας
- Ο τρόπος σκέψης μας επηρεάζει τη συμπεριφορά μας
- Ο τρόπος σκέψης μας μπορεί να μεταβληθεί και να ελεγχθεί
- Οι επιθυμητές αλλαγές στη συμπεριφορά μας μπορούν να επηρεαστούν από τις αλλαγές στον τρόπο σκέψης μας
